Τροχαία ατυχήματα αποκαλούνται αυτά που επισυμβαίνουν επί του οδικού δικτύου. Μπορεί να εμπεριέχουν υλικές ζημίες ή και τραυματισμό ανθώπων ή ζώων. Τροχαία δυστυχήματα αποκαλούνται τα ατυχήματα επί οδικού δικτύου, που απαραιτήτως εμπεριέχουν και θάνατο ανθρώπων.
Στις μέρες μ ας τα τροχαία ατυχήματα αυξάνονται καθημερινά και μαζί τους αυξάνονται και τα θύματα. Έχει παρατηρηθεί (πολύ ορθά, νομίζω) ότι ο χαρακτήρας ενός λαού φαίνεται στον τρόπο του αυτοκινητικού οδηγήματός του. Ο Νεοέλληνας οδηγεί άτακτα, ασυνάρτητα, εγωιστικά, υπερφίαλα. Δεν ακολουθεί τις χαραγμένες γραμμές, δεν υπακούει στις εντολές της Τροχαίας, που δίνονται για την ασφάλειά του, δεν ανέχεται να προηγείται στη σειρά ένα άλλος και προσπαθεί να τον προσπεράσει με κίνδυνο πολλές φορές της ζωής του, δεν αναχαιτίζει το δρόμο για να κάνει τόπο να περάσει ο δυστυχής πεζός, ο ηλικιωμένος, ο ανάπηρος, η έγκυος γυναίκα. Αλλά προχωρεί ακάθεκτος, ακόμη και όταν δεν βιάζεται, μόνο για να δείξει την υπεροχή της τέχνης ή της μηχανής του. Προσέξετε ιδίως πως αγκυροβολεί στα πεζοδρόμια, για να αναπαυθεί ή επειδή δεν χρειάζεται πια το όχημά του. Σωστή ιλαροτραγωδία. Μάταια τα όργανα της τάξης τον απειλούν με πρόστιμο και χαράζουν σήματα για να συμμορφωθεί ή του αφαιρούν τις πινακίδες για να τον σωφρονίσουν. Εκείνος αναδέχεται με χαμόγελο την ποινή ή φροντίζει να την αποφύγει με τις γνωριμίες και με τις ψεύτικες εξομολογήσεις του, για να συνεχίσει την άλλη μέρα τα ίδια παραπτώματα που, ούτε λίγο ούτε πολύ, στοιχίζουν κάποτε τη ζωή των συνανθρώπων ή και τη δική του. Το δυστύχημα είναι ότι η μόρφωση, η κοινωνική προέλευση, ο τρόπος της βιοπάλης ή η ηλικία και το φύλο πολύ μικρή επιρροή έχουν σ' αυτή τη συμπεριφορά. Το κακό είναι, φαίνεται, βαθιά ριζωμένο μέσα του - έρχεται "από πολύ μακριά". Και δεν διορθώνεται, τουλάχιστο μέσα στα χρονικά όρια που μπορούμε να το παρακολουθήσουμε.
Μια από τις σημαντικότερες αιτίες θανάτου στη χώρα μας είναι τα τροχαία ατυχήματα, τα οποία συνεχώς αυξάνονται. Η Ελλάδα μαζί με την Πορτογαλία καταλαμβάνουν τις δύο πρώτες θέσεις ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον κατάλογο των θανάτων από τα ατυχήματα αυτά. Για το λόγο αυτό τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αναφέρονται συχνά στους θανάτους που προκαλούνται από τροχαία ατυχήματα και ιδιαίτερα τα Σαββατοκύριακα όλου του χρόνου και σε περιόδους εορτών στις οποίες οι αργίες διαρκούν τρεις ή περισσότερες μέρες (Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Πάσχα, Δεκαπενταύγουστο κτλ.) Τα τροχαία ατυχήματα, όμως, δεν συμβαίνουν μόνο την Παρασκευή, το Σάββατο και την Κυριακή. Συμβαίνουν, δυστυχώς, όλες τις μέρες της εβδομάδας και οι συνέπειές τους δεν είναι μόνο οι νεκροί επί τόπου αλλά και οι σοβαρά και οι ελαφρά τραυματισμένοι. Ένας, μάλιστα, αριθμός των βαριά τραυματισμένων πεθαίνει στα νοσοκομεία (λέγεται ότι ο αριθμός αυτός είναι ίσος με εκείνον των νεκρών επί τόπου). Δεδομένου του οξύτατου δημογραφικού προβλήματος της χώρας και του γεγονότος ότι οι θάνατοι τα 3 από τα 4 τελευταία χρόνια ξεπέρασαν τις γεννήσεις, είναι ανάγκη να εξεταστούν αναλυτικότερα τα τροχαία ατυχήματα στη χώρα μας.
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που επαίτιοι τροχαίων ατυχημάτων είναι ανήλικα παιδιά που παίρνουν κρυφά το οικογενειακό αυτοκίνητο και βγαίνουν στον δρόμο για βόλτα, με οδυνηρές συνέπειες για τους ίδιους και για τους φίλους συνεπιβάτες τους.Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τροχαίας, κάθε χρόνο σημειώνονται περισσότερα από 100 τροχαία ατυχήματα με οδηγούς ανηλίκους, οι οποίοι στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν πάρει κρυφά το αυτοκίνητο από τους γονείς τους.Ένας λόγος που τα παιδιά παίρνουν το τιμόνι κ βγαίνουν τον δρόμο είναι για να καυχιούνται και όχι μόνο αυτοί.Πολλοί πατεράδες βάζουν τα παιδιά τους από πολύ μικρή ηλικία στο τιμόνι, πάνω στα γόνατά τους να οδηγούν. Είναι δε περήφανοι, επειδή ο γιος τους από τα οκτώ κάνει κινήσεις στο τιμόνι. Ο γονέας σε αυτήν την περίπτωση δίνει στο παιδί του ένα “όπλο”, χωρίς κανέναν ενδοιασμό. Το παιδί θεωρεί το αυτοκίνητο παιχνίδι, αγνοώντας τους κινδύνους. Είναι θέμα χρόνου να πάρει στη συνέχεια μόνο του το αυτοκίνητο, καθώς θεωρεί την οδήγηση εύκολη και ακίνδυνη». Στην οικογένεια εντοπίζει την πηγή του κακού και ο διοικητής της Τροχαίας Αττικής κ. Κουμαντάνος: «Υπάρχουν δυστυχώς γονείς που παρασύρονται και δίνουν στα παιδιά τους το τιμόνι να οδηγήσουν από πολύ μικρές ηλικίες. Και μάλιστα νιώθουν και χαρά και ευχαρίστηση επειδή τα παιδιά τους από δέκα χρόνων οδηγούν. Αυτό είναι εγκληματικό λάθος. Τα παιδιά παρασύρονται και ξεθαρρεύουν». Όπως μάλιστα επισημαίνει, τα περισσότερα δυστυχήματα με ανήλικους οδηγούς γίνονται στην περιφέρεια, σε περιοχές όπου οι γονείς δίνουν με μεγαλύτερη ευκολία το αυτοκίνητο στα παιδιά τους.
● 6 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ. Μια 16χρονη νεκρή και τρεις ανήλικοι βαριά τραυματίες ήταν ο απολογισμός τραγωδίας στην άσφαλτο με οδηγό 17χρονο σε επαρχιακό δρόμο της Θεσσαλονίκης. Ο τελευταίος χρησιμοποιώντας το αυτοκίνητο του πατέρα του πήρε τους φίλους του για βόλτα, έχασε όμως τον έλεγχο και ανατράπηκε ● 7 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ. Τραγική κατάληξη είχαν οι αγώνες ταχύτητας στη Λεωφόρο Συγγρού. Το Ι.Χ. που οδηγούσε 17χρονος αλβανικής καταγωγής ξέφυγε από την πορεία του, προσέκρουσε στις διαχωριστικές μπάρες και ανατράπηκε. Ο οδηγός σκοτώθηκε ενώ οι τρεις συνεπιβάτες τραυματίστηκαν ● 12 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ. Τραγωδία με δύο νεκρούς και έναν τραυματία στο Άστρος Κυνουρίας. Ο 16χρονος οδηγός πήρε κρυφά το αυτοκίνητο του πατέρα του και με την παρέα του, μια 15χρονη και έναν 17χρονο, πήγε βόλτα. Το αυτοκίνητο έπεσε σε γκρεμό βάθους 40 μέτρων.
Οι λόγοι που προκαλούνται ατυχήματα είναι πάρα πολλοί οι πιο γνωστοί είναι:
1. Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ
Όταν πίνεις, χάνεις τη μέγιστη ικανότητα επιδεξιότητας στην οδήγηση και οι αντιδράσεις σου γίνονται πολύ πιο αργές, με αποτέλεσμα να αυξάνουν οι πιθανότητες εμπλοκής σου σε ατύχημα. Ο χρόνος αντιδράσεώς σου αυξάνεται κατά πολύ με αποτέλεσμα να αυξάνεται και η απόσταση ακινητοποίησής σου. Οπότε, αν πιείς δώσε το αυτοκίνητο να το οδηγήσει κάποιος που είναι νηφάλιος και έχει δίπλωμα οδήγησης.
2. Παραβίαση ερυθρού σηματοδότη
Η παραβίαση του ερυθρού σηματοδότη ενδέχεται να προκαλέσει τροχαίο ατύχημα. Όταν περνάς ένα κόκκινο φανάρι, διατρέχεις τον κίνδυνο σοβαρού ατυχήματος. Για να αποφύγεις ένα πιθανό ατύχημα πρόβλεψε και έλεγξε τη διασταύρωση έστω κι αν περνάς με πράσινο!
3. Οδηγοί ηλικίας 18-24.
Οι νέοι σε ηλικία οδηγοί είναι πιο επιρρεπείς στα τροχαία ατυχήματα, αλλά με σωστή εκπαίδευση και προσεκτική οδήγηση οι πιθανότητες εμπλοκής σε ατύχημα μειώνονται κατά πολύ. Στατιστικές δείχνουν ότι οι ηλικίες 18 έως 24 έχουν μεγαλύτερα ποσοστά εμπλοκής σε ατυχήματα διότι οι νέοι είναι απερίσκεπτοι και προσπαθούν να επιδεικνύονται προκαλώντας με τις ‘’οδηγικές τους ικανότητες’’. Η έλλειψη γνώσης και εφαρμογής αυτής, εμπειρίας, προσοχής και προνοητικότητας προκαλούν τα παραπάνω γεγονότα.
4. Οδηγώντας υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών
Δεν είναι μόνο το αλκοόλ που επηρεάζει τον ανθρώπινο οργανισμό κατά την οδήγηση αλλά και τα ναρκωτικά, είτε νόμιμα (φάρμακα) είτε παράνομα. (ινδική κάνναβη, αμφεταμίνες, ecstasy,κοκαΐνη κ.α.) Όλα αυτά προκαλούν καταστολή του κεντρικού νευρικού συστήματος, με αποτέλεσμα την ελλιπή αντίδραση, την υπνηλία καθώς και την έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης.
5. Παράνομες κόντρες
Επηρεασμένοι πολλές φορές από τις κινηματογραφικές ταινίες, όπως το Fast& TheFurious, πολλοί οδηγοί προσπαθούν να μιμηθούν τους κασκαντέρ της ταινίας προσπαθώντας να πραγματοποιήσουν τις ίδιες τακτικές. Προκαλούνται από τις κόντρες και σχεδιάζουν αντίστοιχες σε δημόσιους δρόμους. Οι κόντρες είναι μια παράνομη κουλτούρα που αν δημιουργηθεί ατύχημα ενδέχεται να είναι θανατηφόρο. Με κινητήρες v-tec, τούρμπο και φιάλες νίτρου τα αυτοκίνητα έχουν τη δυνατότητα να κινούνται με πραγματικά γρήγορους ρυθμούς και πολλές φορές μη ελεγχόμενους. Αν και είναι η τελευταία (25η) παράγραφος, άρα με τις χαμηλότερες στατιστικές, σκέψου τί μπορεί να συμβεί αν χαθεί ο έλεγχος του οχήματος.
6. Σκάσιμο ελαστικού
Σε πολλές εθνικές οδούς θα δεις στην άκρη του δρόμου σκασμένα ελαστικά. Το σκάσιμο ελαστικού μπορεί να επιφέρει απώλεια ελέγχου του οχήματος. Αν αισθανθείς σκάσιμο ελαστικού προσπάθησε να κρατήσεις δυνατά και σταθερά το τιμόνι και να μειώσεις σταδιακά ταχύτητα χωρίς δυνατό φρενάρισμα αλλά με προοδευτικό κατέβασμα σχέσεως ταχύτητας.
7. Οδήγηση ενώ νυστάζεις
Αν καθώς οδηγείς νιώσεις χαλάρωση κι αν τα βλέφαρα βαρύνουν, σίγουρα είναι ενδείξεις ότι δεν αντέχεις άλλο ξυπνητός. Τα περισσότερα ατυχήματα που οφείλονται σ’ αυτό το αίτιο, γίνονται συνήθως βράδυ. Αν λοιπόν βρεθείς σε τέτοια κατάσταση προσπάθησε να βρεις άμεσα ένα χώρο για στάση τουλάχιστον μισής ώρας ακόμη κι αν βρίσκεσαι κοντά στον προορισμό σου. Μη ξεχνάς ότι τα περισσότερα ατυχήματα γίνονται σε ακτίνα μικρότερη των 50kmαπό την κατοικία μας.
8. Εξοργισμός – νευρικότητα στο δρόμο
Ο καθένας μπορεί να οργιστεί από κάποιον άλλο χρήστη της οδού και μάλιστα μερικοί οδηγοί επιτρέπουν στο θυμό τους να υπερβεί τα όριά τους. Σ’ αυτή την περίπτωση βγαίνουν απερίσκεπτα για προσπέραση, επιταχύνουν δυνατά, μπαίνουν μπροστά του και φρενάρουν απότομα. Έχουν καταγραφεί πολλές τέτοιες περιπτώσεις που καταλήγουν σε συγκρούσεις.
9. Λανθασμένες στροφές
Ο Κ.Ο.Κ. μας εξηγεί ακριβώς πώς να κινούμαστε στους δρόμους. Οι σχολές οδηγών τηρώντας τον εξηγούν στους υποψ. οδηγούς πώς να οδηγούν. Στρίβοντας σε δρόμους όπου οι σημάνσε_ις το απαγορεύουν, χωρίς φλας, παίρνοντας λανθασμένη τροχιά (ανοιχτές δεξιές, κλειστές αριστερές) με μεγαλύτερη από την προβλεπόμενη ταχύτητα, η εμπλοκή σε ατύχημα είναι σχεδόν βέβαιη.
10. Οδήγηση στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας
Ο καθένας έχει αδυναμίες και περιορισμένη ικανότητα κρίσης. Όταν βρίσκεσαι πίσω από το τιμόνι, κάτι τέτοιο μπορεί να είναι θανάσιμο. Προσοχή στους μονόδρομους! Προσοχή στις κόκκινες πινακίδες με την άσπρη παύλα μέσα. Ποτέ μην κινηθείς αντίθετα από τη ροή κυκλοφορίας. Είναι θανάσιμο λάθος. Ούτε για λίγα μέτρα επειδή ο προορισμός είναι λίγο πιο κάτω, ούτε κατά λάθος. Είναι έγκλημα.
Πριν ασχοληθούμε με τα αίτια, θα εξετάσουμε τους βασικούς παράγοντες που εμπλέκονται στα τροχαία ατυχήματα. Οι παράγοντες αυτοί διακρίνονται σε πέντε ομάδες: τους οδηγούς, τους επιβάτες, τους πεζούς, το όχημα και την κατάσταση των δρόμων ή του καιρού.
Ο κυριότερος παράγοντας των τροχαίων ατυχημάτων είναι οι οδηγοί. Σχεδόν το 80% των τροχαίων ατυχημάτων οφείλονται σ' αυτούς και ακολουθούν σε μεγάλη απόσταση οι πεζοί. Πολύ μικρότερο ρόλο παίζουν οι δρόμοι ή ο καιρός και ακόμα μικρότερο το όχημα και οι επιβάτες. Τα αίτια των τροχαίων ατυχημάτων που οφείλονται στους οδηγούς μπορούν να καταταγούν σε τρεις βασικές κατηγορίες:
- Επιθετική ή επιδεικτική συμπεριφορά (παραβίαση προτεραιότητας, υπερβολική ταχύτητα, παραβίαση σηματοδότη, επιδεικτικοί ελιγμοί στη μέση του δρόμου κτλ.).
- Προκλητική παράβαση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας – ΚΟΚ (κίνηση στο αντίθετο ρεύμα (!), αντικανονικό προσπέρασμα, μη οδήγηση στα δεξιά του δρόμου κτλ.).
- Απροσεξία ή αμέλεια (απόσπαση προσοχής οδηγού, οδήγηση σε κατάσταση μέθης κτλ.).
Στην περίπτωση των πεζών παρατηρείται βιαστική ή απρόσεκτη συμπεριφορά ή παράβαση του ΚΟΚ. Για τους πεζούς, όμως, μπορεί να υπάρχουν ελαφρυντικά (π.χ. προβλήματα υγείας, γήρατος, έλλειψη συνοδού κτλ.). Φυσικά υπάρχει και σοβαρότατο έλλειμμα κυκλοφοριακής αγωγής, παρά τις κάποιες προσπάθειες που γίνονται τελευταία προς την κατεύθυνση αυτή στα σχολεία.